せっこく (石斛)

学名  Dendrobium moniliforme
日本名  セッコク
科名(日本名)  ラン科
  日本語別名  スクナヒコノクスネ(少彦薬根)
漢名  細莖石斛(サイケイセキコク, xìjīng shíhú)
科名(漢名)  蘭(ラン,lán)科
  漢語別名  
英名  
2022/05/24 神代植物公園 

2016/06/10 神代植物公園(温室) 

 セッコク属 Dendrobium(石斛 shíhú 屬)には、アジア・オセアニアの熱帯~温帯に約1100種がある。

   D. acinaciforme(劔葉石斛)
   D. aduncum(鉤状石斛)
 『中国本草図録』Ⅵ/2951
   D. aggregatum(聚石斛・金黄澤)
   D. aphyllum(兜唇石斛) 
『雲南の植物Ⅲ』285 
   D. aurantiacum(綫葉石斛)
   D. bellatulum(小美石斛・矮石斛・黑節草)
   D. bigibbum
   D. Brymerianum(長蘇石斛)
   D. candidum(黑節草・鐵皮石斛) 『雲南の植物Ⅱ』273・『中国本草図録』Ⅸ/4446
   D. capillipes(短棒石斛)
   D. cariniferum(翅萼石斛)
 『雲南の植物Ⅲ』286
   キバナノセッコク D. catenatum(D.tosaense;黃石斛)
   D. chameleon(長爪石斛)
   D. chrysanthum(束花石斛・馬鞭石斛・馬鞭草)
   D. chrysotoxum(鼓槌石斛)
   D. compactum(草石斛)
   D. concinnum(厚唇石斛)
   D. crepidatum(玫瑰石斛)
   D. crisulum(銅皮石斛)
   D. crumenatum(木石斛)
   D. crystallinum(晶帽石斛)
   D. cuthbertsonii
   D. dearei
   D. denneanum(迭鞘石斛・疊鞘石斛)
  『雲南の植物Ⅱ』272・『中国本草図録』Ⅳ/1949
   D. densiflorum(密花石斛) 『雲南の植物Ⅲ』286
   D. devonianum(齒瓣石斛)
   D. dixanthum(黃花石斛)
   D. ellipsophyllum(反瓣石斛)
   D. equitans(燕石斛・套葉石斛)
   D. exile(景洪石斛)
   D. falconeri(串珠石斛)
   D. fimbriatum(流蘇石斛) 『中国本草図録』Ⅸ/4447
   D. findleyanum(棒節石斛)
   D. flexicaule(曲莖石斛)
   D. furcatopedicellatum(雙花石斛)
   D. gibsonii(曲軸石斛)
   D. gratiosissimum(杯鞘石斛)
   D. hainanense(海南石斛)
   D. hancockii(細葉石斛)
 『中国本草図録』Ⅴ/2435
   D. harveyanum(蘇瓣石斛)
   D. henryi(疏花石斛)
   D. hercoglossum(重唇石斛・網脈唇石斛)
   D. heterocarpum(尖刀唇石斛)
   D. hookerianum(金耳石斛)
   D. infundibulum(高山石斛)
   D. jenkinsii(小黃花石斛・聚石斛・鷄背石斛) 『中国本草図録』Ⅸ/4448
   D. kwangtungense(廣東石斛)
   D. leptocladum(菱唇石斛)
   D. linawianum(短唇石斛・長爪石斛・金石斛)
   D. lindleyi(聚石斛)
   D. lituiflorum(喇叭唇石斛)
   D. loddigesii(環草石斛・美花石斛) 『中国本草図録』Ⅹ/4955
   D. lohohense(羅河石斛・小黄草)
   D. longicornu(長距石斛)
   セッコク D. moniliforme(細莖石斛)
   D. maschatum(杓唇石斛)
   D. minutiflorum(勐海石斛)
   D. miyakei(紅花石斛)
   D. monticola(藏南石斛)
   D. nobile(D.lindleyanum;石斛・金釵石斛・千年潤) 『中国本草図録』Ⅱ/0947
   オキナワセッコク D. okinawense
   D. officinale (鐡皮石斛)
   D. parciflorum(少花石斛)
   D. parishii(紫瓣石斛)
   D. pendulum(腫節石斛)
   D. plicatile(瓜石斛)
   D. porphyrochilum(單葶草石斛)
   D. primulinum(報春石斛)
   D. pseudotenellum(針葉石斛)
   D. salaccense(竹枝石斛)
   D. secundum
   D. shiraishii
   D. sinense(華石斛)
   D. somai(小雙花石斛)
   キバナノセッコク D. stricklandianum
   D. strongylanthum(梳唇石斛)
   D. stuposum(叉唇石斛)
   D. sulcatum(具槽石斛)
   D. teretifolium
   D. terminale(刀葉石斛)
   D. thyrsiflorum(球花石斛)
   D. trigonopus(翅梗石斛)
   D. wangii(王氏石斛)
   D. wardianum(大苞鞘石斛)
 『雲南の植物Ⅲ』289
   D. williamsonii(黑毛石斛・鷄爪蘭)
 『中国本草図録』Ⅷ/3952
   D. wilsonii(廣東石斛・小金釵)
   D. xichouense(西疇石斛)
 
 園芸品のデンドロビウムは、多くはセッコク D.monoliforme と D.nobile から作りだされた改良品。
 ラン科 Orchidaceae(蘭 lán 科)については、ラン科を見よ。
 和名は漢名「石斛・石■{艸冠に斛}」の音。
 ただし、漢名を石斛というものは、同属異種 D. nobile。
 深江輔仁『本草和名』(ca.918)石斛に、「和名須久奈比古乃久須禰、一名以波久須利」と。
 源順『倭名類聚抄』
(ca.934)石■{艸冠に斛}に、「和名須久奈比古乃久須禰、一云以波久須利」と。
 小野蘭山『本草綱目啓蒙』16(1806)石斛に、「スクナヒコノクスネ
和名鈔 イハグスリ同上 スクナヒコグスリ大同類聚方 ミタカラ同上 イハマメ イハドクナ センコク紀州 チクラン薩州」と。
 本州(岩手以南)・四国・九州・琉球・朝鮮・臺灣・漢土(長江流域以南)・ヒマラヤに分布。
 埼玉県では絶滅危惧Ⅱ類(VU)。
 中国では、セッコク属 Dendrobium(石斛屬)の 次の植物の茎を薬用にする。『中薬志Ⅲ』pp.33-48
  D. aduncum (鉤状石斛)
  D. aggregatum(聚石斛・金黄澤)
  D. bellatulum (小美石斛・黑節草)
  D. candidum(黑節草)
  D. chrysanthum(馬鞭石斛・馬鞭草・金蘭)
  D. crisulum(銅皮石斛)
  D. denneanum(疊鞘石斛)
  D. hancockii(細葉石斛・金釵花)
  D. hercoglossum(重唇石斛・網脈唇石斛)
  D. kwangtungense(廣東石斛)
  D. linawianum(長爪石斛・金石斛)
  D. loddigesii(美花石斛・粉花石斛)
  D. lohohense(羅河石斛・小黄草)
  セッコク D. moniliforme (細莖石斛)
  D. nobile(石斛・金釵石斛)
  D. officinale(鐡皮石斛)
  D. plicatile(瓜石斛)
  D. wangii(王氏石斛・小金釵)
  D. wilsonii(廣東石斛・小金釵) 

跡見群芳譜 Top ↑Page Top
Copyright (C) 2006- SHIMADA Hidemasa.  All Rights reserved.
クマタケラン ハス カキツバタ ヒメカンゾウ ヒレアザミ ハス 跡見群芳譜トップ 花卉譜index